NIEUWSBRIEF DE VIJF SLAGEN

Periodiek nieuwsbrief | Nutstuinpark De Vijf Slagen | Amsterdam Zuidoost 

Jerry Verhagen is student aan de Aeres Hogeschool en studeert Toegepaste Biologie. Voor zijn studie loopt hij een half jaar stage bij de Gemeente Amsterdam. Hij voert een onderzoek uit naar vleermuizen die voorkomen in de Amsterdamse volkstuinparken. Op 1 juli liep hij rond half elf ’s avonds langs alle paden van ons nutstuinpark. Voorzien van een antenne en een speciaal geluidskastje ging hij ‘op jacht’ naar speciale geluiden...

WANDELING DOOR EEN PIKDONKER NUTSTUINPARK

- Door Jerry Verhagen - 
“ ‘s Avonds komen de vleermuizen op De Vijf Slagen tot leven. Overdag slapen de vleermuizen in kieren van gebouwen, boomholtes of speciaal gebouwde kasten. Vanaf de avondschemering komen zij naar buiten om te gaan foerageren, baltsen of om te paren. In totaal zijn er elf soorten vleermuizen ontdekt in de stadsregio Amsterdam. Maar van die elf, zijn er de laatste jaren echter maar zeven soorten gesignaleerd van de totaal eenentwintig soorten die in Nederland voorkomen.

Zeven soorten
Deze zeven vleermuissoorten zijn de Laatvlieger, de Rosse vleermuis, de Gewone dwergvleermuis, de Ruige dwergvleermuis, de Watervleermuis, de Meervleermuis en de Gewone Grootoorvleermuis. De eerste drie genoemde soorten zijn tijdens een onderzoek bij De Vijf Slagen gevonden.

De Laatvlieger
De Laatvlieger is een van de grotere vleermuissoorten die in Nederland voorkomen. De vleermuis vliegt niet later uit dan alle andere vleermuizen zoals zijn naam doet vermoeden. Zijn naam heeft de vleermuis alleen te danken aan het feit dat hij later uitvliegt dan de Rosse vleermuis. De kleur van de vleermuis loopt van een donkerbruine rug naar een geelbruine buik met een zwarte snuit. De Laatvlieger verblijft overdag in kieren van gebouwen en vleermuiskasten.

De Rosse vleermuis
De tweede soort, de Rosse vleermuis, komt minder voor in Nederland. Deze vleermuis is ook groot en zijn gedrag is bijzonder omdat hij al voor zonsondergang uitvliegt. Van deze drie soorten verblijft de Rosse vleermuis als enige in boomholtes. De vleermuis heeft een roodbruine kleur wat een rossig effect geeft. Zijn brede snuit is donkerbruin en heeft een stompe vorm.

Dwergvleermuis
Tot slot de Gewone dwergvleermuis, deze is de meest voorkomende soort van Nederland. Verder is hij een van de kleinste vleermuissoorten van Europa. De vleermuis is roodbruin tot donkerbruin op zijn rug en geel/grijs bruin op de buik kant. Zijn snuit is zwart en ligt gespitst. Deze vleermuissoort verblijft net als de Laatvlieger in vleermuiskasten en kieren van gebouwen.

Foerageren
Een belangrijke locatie om te foerageren voor de vleermuizen zijn de volkstuinparken van Amsterdam. Hier zwermen allerlei vliegende insecten wat de voedselbron is van de Nederlandse vleermuizen. Denk aan bijvoorbeeld nachtvlinders, kevers en muggen. Hier jagen ze op de insecten doormiddel van hun roep. Door die roep kunnen de vleermuizen hun omgeving detecteren en horen via de weerkaatsing van het geluid waar een insect is.

Positief effect op onze gewassen
Dit jagen op insecten heeft een positief effect op de volkstuinparken, omdat deze insecten worden gegeten en ze hierdoor geen ziektes en plagen overbrengen op de planten. Hierbij kan er gedacht worden aan een nachtvlinder die gegeten wordt door een vleermuis wat als gevolgen heeft dat minder rupsen vraat aan gewassen kan brengen. Om dit effect te versterken zouden er vleermuiskasten kunnen worden opgehangen rond het volkstuinparkcomplex op minimaal vier meter hoogte. Het is wel zo dat zodra er eenmaal vleermuizen in de kasten zitten, deze dan niet mogen worden aangeraakt. Dit is omdat de vleermuis wettelijk is beschermd door de Wet Natuurbescherming. Maar het voordeel van deze vleermuiskasten is dus wel dat je minder last hebt van muggen op de tuin.”

Meelopen om vleermuizen te detecteren?
Eind augustus volgt een tweede meting. Tuinders die belangstelling hebben kunnen zich opgeven om in de avond/nachtelijk uurtje mee te wandelen over ons nutstuinpark. Datum volgt (afhankelijk van het weer). Verzamelen om 22.15 uur, op een vrijdagavond. Daarna gaat de poort dicht en maken we een stille wandeling. Let op: er is plaats voor maximaal vijf deelnemers (wie het eerst komt, het eerst maalt). Opgeven bij Huibert Kloet: bestuur@devijfslagen.nl o.v.v. Vleermuizen.
Foto boven: dwergvleermuis.

JA: Mits u een gezinslid bent van de geregistreerde tuinder. JA: Als u een bezoeker bent. Een bezoeker kan natuurlijk altijd meehelpen met wieden, spitten, oogsten en dergelijke. Samen tuinieren maakt het alleen maar leuker. U dient als geregistreerde tuinder wel zelf aanwezig te zijn.

NEE: Als u zelf niet aanwezig bent mag dat niet. Artikel 2 van het tuinreglement stelt dat de tuin alleen gebruikt mag worden door de officiële tuinder en/of gezinsleden. Bij het onderverhuren of het ter beschikking stellen aan anderen loopt u het risico uw tuin kwijt te raken.

Kunt u tijdelijk niet tuinieren door bijvoorbeeld ziekte of vakantie en wilt u de tuin door iemand anders laten verzorgen? In zo’n geval kunt u het bestuur vragen hiervoor een uitzondering te maken.

BE STRONG TOGETHER ZUIDOOST
Veel inwoners uit Amsterdam Zuidoost weten van het bestaan van De Vijf Slagen af, maar zijn er nooit geweest. Dit was voor Robert Kathusing, sportmakelaar Gaasperdam stadsdeel Zuidoost, aanleiding om op een laagdrempelige manier kennis te maken met ons nutstuinpark.

Verbinding
Als sportmakelaar heeft Robert de verbinding gezocht met sport- en wandelgroep BeStrong Together. In overleg met het bestuur van De Vijf Slagen, Edith Soemodihardjo, organiseerde hij een wandeling rondom Natuurpark De Hoge Dijk én naar De Vijf Slagen.

Twintig wandelaars
Op zaterdag 16 juli was het dan zover. Wandelvereniging BeStrong Together kwam met twintig fanatieke wandelaars om te genieten van al het moois dat De Vijf Slagen te bieden heeft. De deelnemers werden welkom geheten door Edith en Robert, die zelf tuinnummer drie heeft.

Introductie
Op het terras werden de wandelaars ontvangen en werd er verteld waar ze waren. Een stukje geschiedenis; hoeveel tuinders actief zijn op het complex; wat wel mag en vooral ook wat niet mag. Ook werd verteld hoe je je kunt aanmelden voor een tuin. Die interesse werd meteen al door een aantal wandelaars gewekt. Na het nuttigen van een kopje koffie of thee werd er dan eindelijk gewandeld.

Rust en ont-stressen
De wandelaars begaven zich even in een andere wereld. De geuren, kleuren, bloemen en vele groente-soorten werden door velen herkend. Vooral het herkennen van Surinaamse groenten deden het goed. Maar wat de wandelaars ook opviel was de serene rust en het ont-stressen in de natuur terwijl ze de ene na de andere moestuin bewonderden.

Trots
Bijzonder was ook dat tuinders van De Vijf Slagen maar wat graag vertelden over “hun” eigen moestuintje. Vol trots lieten ze zien hoe de groenten en bloemen heten. En wat ze aan het doen waren. Een tuinder vertelde hoe je Amsoi (Surinaamse groente) het beste kan planten en welke periode ze uitkomen om te oogsten.
De wandelaars luisterden met volle aandacht en stelden vele vragen. Dat leidde soms tot mooie momenten en ook gelach van beide kanten.

Zoete pruimen
Als kers op de taart mochten de wandelaars de tuin bezoeken van Robert (tuin 3) waar ze konden proeven van zoete pruimen uit zijn pruimenboom. Ook konden ze zelf het gevoel ervaren van hoe het is om een tuin te hebben. Robert’s slimme vraag om hulp om zijn tuin te onderhouden werd direct beantwoord door een paar wandelaars.

Feestmaaltijd
Na de wandeling werd het tijd om te picknicken op het terras van het complex. Alle wandelaars hadden iets meegenomen en dat werd gezamenlijk op tafel gepresenteerd. De wandelaars hadden zich goed voorbereid. Het bleek een ware feestmaaltijd waar iedereen van genoot.

De verhalen over de wandeling en de dankbaarheid waarmee werd gesproken was ontzettend mooi om te horen en te zien. De wandelaars hebben oprecht genoten en bedankten Edith, Suraya (BeStrong) en Robert met een welgemeend en luid applaus.

We sjouwen wat af en aan op De Vijf Slagen. Hoewel het bestuur liever ziet dat er meer weggebracht wordt, komt er soms ook wat moois voorbij, zoals deze fraaie metalen rozenboog.

Het mag gezegd worden: Het bestuur is trots op vele tuinders die er echt werk van hebben gemaakt om hun tuin ‘op orde’ te brengen. Na het verschijnen van de vorige nieuwsbrief, volgden wisselende reacties van tuinders die een brief hadden ontvangen.

Een aantal gesprekken hebben al plaatsgevonden en sommigen volgen nog. Belangrijk is de dialoog die het bestuur en de tuincommissie met de tuinder wil voeren. Het gaat niet om gelijk hebben of krijgen, maar om bewustwording en de doelstellingen van ons nutstuinpark.
Bedankt alle tuinders die hard gewerkt hebben aan hun tuin om troep op te ruimen of om hun tuin de aandacht te geven die het verdient. Samen houden wij het groen!

- Een overpeinzing waard -  
De meeste zakken potgrond en tuinaarde die je kunt kopen bij het tuincentrum, de bouwmarkt of de supermarkt bevatten turf en kunstmest. Het gebruik van turf in potgrond wordt steeds meer ter discussie gesteld, onder meer door de mensen van turfvrij.nl.

Turf
Potgrond die je in de winkel koopt, bevat vaak afgegraven veen. Een ander woord ervoor is turf. Ben je klimaatbewust? Dan kun je maar beter geen potgrond met turf meer aanschaffen, want turfwinning draagt bij aan opwarming van de aarde.

Klimaat
Je staat er misschien niet bij stil, maar door potgrond te kopen met turf erin doe je het klimaat geen plezier. Turf is een natuurproduct dat bestaat uit gecomposteerde planten. Het wordt als fossiele grondstof gewonnen uit (voormalig) veenmoeras. Hiervoor worden stukken veengebied drooggelegd waarna de turf kan worden afgestoken. In vroeger jaren gebeurde dit in ons land volop, omdat gedroogde turf werd gebruikt als brandstof voor kachels. Nu vind je gedroogde turf, afkomstig uit het buitenland, terug in zakken potgrond.

Veen slaat koolstof op
Veengebieden slaan, net als de bossen op onze planeet, op grote schaal koolstof op. Door turfwinning sterft het veenmoeras af. Een dood veenmoeras geeft de opgeslagen koolstof in de atmosfeer af als het broeikasgas CO2. Dit draagt bij aan de opwarming van de aarde. De vernietiging van veengebieden over de wereld is verantwoordelijk voor 5 tot 7 procent van de uitstoot van broeikasgassen, blijkt uit onderzoek. Dat is meer dan de bijdrage van het vliegverkeer aan de klimaatverandering.

'Regenwoud gekapt? Kijk wat er in je achtertuin gebeurt'
In Nederland wordt veen niet meer op grote schaal afgegraven voor economisch gewin, maar over de grens zoals in Duitsland nog wel. “We winden ons graag op over de schande van het kappen van regenwoud, maar naar de kaalslag in de veengronden in onze eigen achtertuin kijken we niet om.”
Copyright/artikel uit: Kassa BNNVara

COLLECTIEF INKOPEN
De firma Culvita in Hazerswoude Rijndijk verkoopt turfvrije potgrond. Bij voldoende belangstelling is het bestuur aan het onderzoeken of we volgend voorjaar een x-aantal kubieke meter turfvrije potgrond collectief kunnen laten afleveren. Stuur een mail naar het bestuur onder vermelding van Turfvrije potgrond en een inschatting hoeveel liter u nodig denkt te hebben. Veenvrije potgrond is verkrijgbaar in zakken van 20 en 40 liter of per kuub (1 kuub is 1000 liter). www.culvita.nl

Schouwen en beschoeiingen
Nadat ik met tuincommissielid Marc Steinmetz een aantal tuinen op ons park had aanschouwd en beoordeeld, werd het eens tijd voor een kritische blik voor mijn eigen tuin.

In de acht jaar dat ik tuinier op De Vijf Slagen onttrok de beschoeiing zich steeds meer aan het oog. Dat wil zeggen: de rij aaneengesloten palen in het water stonden niet boven het wateroppervlak, maar gelijk met, of er net iets onder. Weersinvloeden, het punt waar zuurstof en water samenkomen hadden na jaren hun tol geëist, kortom ik was toe aan vernieuwing van de afscheiding tussen tuin en sloot.
Een belangrijk onderdeel van je tuin, zonder beschoeiing is de kans dat de sloot dichtslibt vrij groot, nog afgezien van de rietgroei. En dat laatste willen we natuurlijk voorkomen want de sloot is de levensader van de tuin.

Advies ingewonnen bij de firma Gadero (specialist in beschoeiingsmateriaal) en met een forse offerte op zak ging ik terug naar mijn tuin, eerst maar eens kijken of ik de huidige aangetaste palen eruit kon halen. Dat viel nog niet mee, maar de derde paal gaf zich snel gewonnen en binnen de kortste keren lagen er 25 palen in de tuin. Deels aangetast, maar wat zich onderwater bevond was eigenlijk in prima staat. En als er iemand voor hergebruik is, dan ben ik het wel.

Dus, de palen gingen omgekeerd weer het water in en kunt u inmiddels vier meter perfecte beschoeiing aanschouwen in mijn tuin. Bij een volgende tuinschouw gaan wij de overgang van sloot naar tuin wat gedetailleerder bekijken. Hoe is het met uw beschoeiing gesteld?

Ronald Cordes